โดย ดร.โดม อุดมธิปก ไพรเกษตร กรรมการผู้จัดการ บริษัท ดิจิทัล บิสิเนส คอนซัลท์ จำกัด
วันนี้ (12 ก.พ.) ทางผู้ดำเนินรายการ SME CHAMPION ทางคลื่น FM. 89.5 สถานีวิทยุราชมงคล ธัญบุรี ได้หยิบยกประเด็นเรื่องของเทศกาลตรุษจีนมาร่วมพูดคุย ถึงกระแสของการตื่นตัวรับเทศกาลดังกล่าวโดยเฉพาะเรื่องของบรรดานักท่องเที่ยวที่จะเดินทางมาท่องเที่ยวไทย ซึ่งมีการคาดการณ์กันว่าจะมีนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะชาวจีนเดินทางมาเที่ยวในไทยเป็นจำนวนมากเหมือนเช่นทุก ๆปีที่ผ่านมา
ก็ต้องขอเรียนว่าช่วงเทศกาลตรุษจีนสำหรับในแง่ของคนจีนแล้วเขาหยุดงาน ขณะที่ธุรกิจท่องเที่ยวในไทยไม่หยุดเพราะฉะนั้นนักท่องเที่ยวจีนสัญชาติจีนไม่ว่าจะเป็น สิงคโปร์หรือว่าเป็นคนจีนก็จะหาที่ท่องเที่ยว แล้วไทยเองโดยเฉพาะที่ภูเก็ตถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อลือชามาก
ซึ่งในช่วงเทศกาลตรุษจีนจะมีพิธีต่าง ๆต้องบอกว่าเป็นการจัดกิจกรรมอย่างต่อเนื่องมาทุกปี สำหรับในเมืองไทยเวลาเรานึกถึงตรุษจีนก็จะนึกถึงที่ จ.ภูเก็ต จ.นครสวรรค์ หรือแม้แต่ที่เยาวราช ทั้ง 3 แห่งนี้หลายคนก็อยากจะเดินทางมาดูกิจกรรมต่าง ๆที่จัดขึ้นในช่วงนี้
สำหรับนักท่องเที่ยวไทยช่วงตรุษจีนก็คงไม่ไปไหนเท่าไหร่ เพราะธุรกิจในเมืองไทยช่วงหลัง ๆตรุษจีนเขาไม่ค่อยจะหยุดกันแล้ว ซึ่งในอดีตวันตรุษจีนบริษัท ห้างร้านต่าง ๆที่มีเชื้อสายจีนก็จะประกาศให้พนักงานหยุด โดยเฉพาะพวกร้านรวงเล็ก ๆก็หยุดกันไป
ตอนนี้มันเปลี่ยนมาเป็นธุรกิจที่เป็นรูปแบบ Coperate เป็นบริษัท แล้วบังเอิญต้องติดต่อทั่วโลก ติดต่อกับธนาคาร ในประเทศไทยเองหน่วยงานราชการก็ไม่ได้หยุด หรือแม้แต่โรงเรียนก็ไม่ได้หยุด เพราะฉะนั้นการทำอะไรต่าง ๆถ้าต้องหยุดตรุษจีนมันจะลำบาก
ซึ่งกิจกรรมในเมืองไทยถ้าจะหยุดกันเยอะ ๆก็คือช่วงปีใหม่กับสงกรานต์ถูกมั้ย ถ้าสงกรานต์จะชัดเจนเลยว่าแทบทุกบริษัทต้องหยุดเพื่อให้พนักงานได้ไปทำกิจกรรมของครอบครัว เพราะฉะนั้นต่างชาติเวลามาเที่ยวเขาจะรู้เลยว่าถ้าเป็นช่วงมาท่องเที่ยวแล้วได้เห็นกิจกรรม วัฒนธรรมท้องถิ่นก็เป็นช่วงตรุษจีน มาเห็นคนไทยเชื้อสายจีนจัดกิจกรรมต่าง ๆ แล้วก็อีกช่วงหนึ่งก็คือช่วงสงกรานต์
ช่วงนี้ก็จะเป็นช่วงที่นักท่องเที่ยวจีนมากันเยอะ ซึ่งจริง ๆแล้วมาเที่ยวเมืองไทยแต่ละปีก็เป็นหลักสิบล้านคนนะครับ เพราะฉะนั้นพอเขามาเที่ยวปุ๊บทุกคนก็ต้องหากิจกรรมเพื่อให้เขาได้ใช้จ่ายเงินให้เยอะ ๆ แล้วพวกนี้ต้องวางแผนล่วงหน้าเหมือนเช่นเวลาที่เราไปต่างประเทศ อย่างเดี๋ยวเดือนหน้าญี่ปุ่นเขาจะมีเทศกาลซากุระทุกคนก็ต้องวางแผนล่วงหน้าเพื่อไปหาที่เที่ยว ไปหาที่พักในแง่ของต่างประเทศเหมือนกัน
เพราะฉะนั้นในช่วงตรุษจีนนี้ต่างชาติส่วนใหญ่ก็จะจองที่พักกันมาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ซึ่งไม่ได้แค่เรื่องของค่าโรงแรม ค่าที่พัก ก็ต้องพยายามหาวิธีการที่จะให้นักท่องเที่ยวใช้จ่ายเงินให้มากที่สุด ด้วย
ที่น่าสนใจนั่นคือ ทางผู้ดำเนินรายการได้กล่าวว่าทางห้างใหญ่ ๆแบรนด์ใหญ่ ๆอย่างเช่น สยามพารากอน สยามเซ็นเตอร์ สยามดิสคัพเวอรี่มีการจัดแคมเปญดึงดูดลูกค้า ด้วยการนำสื่อออนไลน์มาใช้ เช่นมีการให้สแกนเพื่อรับดิจิตอลอั่งเปา ผ่านทางออนไลน์ เฟสบุ๊ค เวบไซต์ แล้วก็มีแอพลิเคชั่น รวมถึงมาตรการอื่น ๆ
ก็ขอเรียนว่าในช่วงเทศกาลตรุษจีนนอกจากจะมีการไหว้เจ้าแล้วยังมีพิธีกรรมอันหนึ่งนั่นคือ การแจกอั่งเปา ในบริษัทห้างร้านที่เจ้าของเป็นคนจีนก็อาจจะมีการแจกโบนัสในช่วงตรุษจีน มีการแจกอั่งเปา กรณีถ้าเป็นครอบครัวพ่อแม่ก็จะให้อั่งเปากับลูก เพราะฉะนั้นทุกคนก็จะมีเงินในกระเป๋าเพิ่มมากขึ้น ห้างสรรพสินค้าก็จะใช้ช่วงเวลานี้เป็นช่วงสำคัญ ในเรื่องของการดึงดูดให้ลูกค้าควักเงินจากกระเป๋าที่เพิ่งได้อั่งเปามาหมาด ๆมาซื้อของซะ
ทีนี้ในแง่ของกลยุทธ์การใช้ดิจิตอลนั้น กรณีถ้าเป็นนักท่องเที่ยวคนจีนมันก็มีในเรื่องของรายงานว่าคนจีนในประเทศจีนทุกวันนี้วิธีการให้อั่งเปาของเขาจะเป็นดิจิตอล ไม่ได้ให้กันเป็นเงินสด คือประเทศเขาใช้ออนไลน์อยู่แล้วทีนี้การให้อั่งเปาก็ให้เป็นออนไลน์ด้วย ลูกหลานก็ได้รับซองอั่งเปา ปกติการให้เงินอั่งเปาจะต้องใส่ในซองสีแดง ไม่ได้หยิบเงินร้อยเงินพันให้กันนะต้องใส่ในซองด้วย
ทีนี้พวกธุรกิจต่าง ๆก็พยายามเอาเรื่องของดิจิตอลเข้ามาประยุกต์ อย่างในส่วนของ Alipay ในเมืองจีนเขาก็เอาเทคโนโลยีอั่งเปาเข้ามาใช้ก็คือทำในรูปแบบที่ว่าเงินอยู่ในอั่งเปาทำเป็นกราฟฟิค คนได้รับซองอั่งเปาเป็นกราฟฟิคมาเสร็จแล้วสามารถที่จะเป็นแอนนิเมชั่นที่เปิดได้ เปิดแล้วถึงเห็นเงินว่าเป็นเท่าไหร่ พอกดปุ๊บเงินนั้นก็จะเข้าบัญชีดิจิตอลของตัวเอง
หรือแม้แต่ทางห้างสรรสินค้าต่าง ๆก็ต้องเอาพวกนี้มาเป็นลูกเล่นให้กับนักท่องเที่ยวจีน ซึ่งนักท่องเที่ยวจีนใช้พวก Alipay หรือ We chatpay อยู่แล้วเพราะฉะนั้นก็เอามาส่อง ส่องปุ๊บก็มาลุ้นรางวัลจ่ายเงินด้วยแล้วก็ลุ้นรางวัลด้วย ในขณะเดียวกันห้างสรรพสินค้าเองก็ได้ขายของมากขึ้นเพราะว่านักท่องเที่ยวมีเงินไง แล้วคนไทยเองก็จะมีเงินจับจ่ายใช้สอยในช่วงนั้น
อันนี้ก็เป็นการเล่นกับอีเว้นท์ เพราะฉะนั้นทุกปีกิจกรรมพวกนี้เราต้องมองในแง่ของเอสเอ็มอีว่าในปี ๆจะมีอีเว้นท์อะไรบ้างที่ในแง่ของผู้บริโภค ไม่ว่าจะเป็นผู้บริโภคคนไทยหรือต่างชาติที่เข้ามาเที่ยวในประเทศไทยเขารู้จักอีเว้นท์อะไรเราบ้าง แล้วเราก็ต้องเตรียมการใช่มั้ยครับ
อย่างช่วงนี้ตรุษจีนนักท่องเที่ยวจีนมาก็ต้องพยายามทำอะไร Applied ถ้าตอนนี้ไปห้างไปทุกที่ก็จะเห็นมีการตกแต่งเป็นสีแดงหมดเลย มีโคมไฟสีแดง ห้างสรรพสินค้าหรือร้านอาหารหลายที่พนักงานก็จะใส่ชุดกี่เพ้า หรือบางที่ไม่แต่งชุดกี่เพ้าก็ม้วนผมเหมือนอาหมวย มีผ้าพันคอสีแดงให้รู้สึกว่าเป็นกิจกรรมที่จะต้อนรับตรุษจีน
แต่จริง ๆแล้วตรุษจีนปีนี้มันใกล้กับวันวาเลนไทน์ด้วย มันก็เลยกลายเป็น 2 กิจกรรมซ้อนกัน แล้วก็เป็นกิจกรรมที่เน้นสีดงทั้งสองกิจกรรมด้วย เพราะฉะนั้นในแง่ของพวกห้างร้านต่าง ๆเวลาทำกิจกรรมปีนี้ก็เลยไปด้วยกันพร้อมกันได้ทีเดียว
แต่ดู ๆแล้วกิจกรรมหลักๆจะไปทางตรุษจีนมากกว่า นั่นเพราะวาเลนไทน์เฉพาะคนกลุ่มเดียวคือ เฉพาะวัยรุ่น คู่หนุ่มสาวกลุ่มเดียวเท่านั้น แต่ถ้าเป็นตรุษจีนมันคือทั้งครอบครัว แม้แต่ครอบครัวคนไทยเองก็มีส่วนร่วมในแง่ของตรุษจีนค่อนข้างเยอะ เพราะจะมีโอกาสไปทำกิจกรรมสังสรรค์อะไรต่าง ๆค่อนข้างมาก
ตัวผมเองมองว่าสิ่งที่น่าสนใจคือ ปีนี้ทางห้างสรรพสินค้าแต่ละห้างจะนำเอาส่วนที่เป็นดิจิตอลหรือเครื่องมือออนไลน์มาใช้ ซึ่งมันจะเริ่มแตกต่างจากปีที่แล้ว ปีที่แล้วเราก็ยังไม่ค่อยเห็นเทรนด์ออนไลน์ในแง่ของอีเว้นท์เบตส์นะแต่ปีนี้สิ่งที่แห็นชัดเจน
ก็คือว่าเริ่มเอากิจกรรมที่เป็นดิจิตอลเป็นกิจกรรมออนไลน์ ณ อีเว้นท์ตรงนั้นเข้ามาใช้มากขึ้น เหตุผลคือทุกคนมีมือถือ แล้วก็เวลาเอากิจกรรมอะไรมาเล่นก็อาจจะใช้เชื่อมโยงกับไลน์ เชื่อมโยงกับ QR code หรืออาจจะต้องโหลดแอพเฉพาะเหตุการณ์ จบแล้วจบเลยอะไรอย่างนี้
ทีนี้ก็มีประเด็นคำถามที่ตามมาว่า ส่วนใหญ่จะเห็นรายใหญ่ ๆที่ทำกิจกรรมซึ่งก็มีคนดูแลระบบเพื่อที่จะทำแคมเปญ แล้วถ้าเป็นรายย่อยอย่างเช่นเอสเอ็มอีจะทำอะไรได้บ้าง ก็ต้องเรียนว่าได้เลยว่าง่ายมาก อย่างที่เคยคุยกันว่าไลน์แอตมันเป็นเครื่องมือเบสิคที่สุดแล้วในการทำกิจกรรมออนไลน์กับลูกค้ากรณีที่เรามีหน้าร้าน
กรณีที่เราไม่มีหน้าร้านอย่างผมเพิ่งสั่งซื้อของจากอะเมซอนเมื่อวานนี้ อะเมซอนเองรู้ว่าช่วงนี้เป็นช่วงตรุษจีน เขาถามเลยจะให้ส่งเป็นของขวัญให้ใครมั้ย คือทุกคนพยายามผูกกับอีเว้นท์ใดอีเว้นท์หนึ่ง คนที่ขายของออนไลน์เองก็สามารถที่จะเอาอีเว้นท์พวกนี้เข้ามาร่วมได้ จริง ๆแล้วมันไม่จำเป็นต้องเป็นเรื่องของการสะสมแต้ม หรือการทำ CRM อย่างเดียว มันทำเรื่องของการทำให้รู้สึกว่าเรามีส่วนร่วมได้ เช่นตกแต่งร้านค้าอย่างเดียวให้มันมีสีสันเป็นสีแดงก็โอเคแล้ว หรือร้านค้าไหนที่เรามีลูกค้าเป็นคนจีนก็เอาคำอวยพร “อั่งเปา ตั่ว ๆไล้” ก็ต้องแปะเอาไว้นะ เดี๋ยวนี้อั่งเปาตั่ว ๆไล้มันสำหรับพวกเราในแง่ของร้านค้าคงไม่ต้อง
จริง ๆแปะตรงนี้ไปผมคิดว่ามันคงเตรียมอะไรไม่ทันแล้ว เพราะมันเหลือเวลาแค่ 4-5 วัน เพราะว่าพิธีการไหว้วันที่ 15 ก.พ. ส่วนวันที่ 16 ก็เป็นวันเที่ยว ความครึกครื้นก็จะอยู่ในวันเสาร์มากกว่าที่จะพาลูกหลานไปเจอญาติผู้ใหญ่อะไรอย่างนี้
แต่มีวัฒนธรรมหนึ่งก็คือว่าเราไม่รับอย่างเดียวนะ อย่างผมมีลูก ๆผมรับเงินแต๊ะเอีย ผมก็ต้องเตรียมแต๊ะเอียไปให้คนอื่นเขาด้วย มันเป็นเรื่องของ Give & Take คนที่จะไม่ค่อยได้คือคนที่ยังไม่มีลูกจะต้องเป็นฝ่ายจ่ายอย่างเดียว เพราะไม่รู้จะรับจากใครแล้วอะไรอย่างนี้ครับ
ก็เป็นบรรยากาศการเตรียมเรื่องของตรุษจีน ตอนนี้หลายพื้นที่ก็ปรับตัวตามแล้วและเตรียมจะต้อนรับนักท่องเที่ยว ตรุษจีนนี้ก็ยาวไปเขาก็คาดว่าถึง 21 ก.พ.วีคถัดไปเลย ก็จะเห็นบรรยากาศนี้เกือบทั้งเดือน แต่ถ้าเป็นคนไทยเองคิดว่าไม่น่าจะเกินเสาร์-อาทิตย์ก็จบแล้ว
