e-Commerce กลายเป็นปัจจัยสำคัญให้หลายบริษัทต้องปรับ Business Model ใหม่ เนื่องจากผู้บริโภคมีความยืดหยุ่นและยังได้รับข้อมูลข่าวสารการเลือกได้มากขึ้น เราเลยอยากลองนำเสนอโมเดลธุรกิจที่ทำให้คุณกินกำไรได้ระยะยาวกัน ที่ชื่อว่า Razor and blade เป็นชื่อกลยุทธ์ที่เรียกง่ายๆ ว่า ‘ธุรกิจใบมีดโกน’

โมเดลนี้เป็นธุรกิจที่แยกสินค้าออกเป็นชิ้นส่วนต่างๆ เช่นชิ้นส่วนหลัก และชิ้นส่วนเสริม เพื่อให้ลูกค้าต้องซื้อสินค้าทั้งสองชิ้นไปใช้ เรียกได้ว่าเป็นการใช้เหยื่อล่อเพื่อให้ติดเบ็ด bait and hook ซึ่งธุรกิจประเภทนี้ชิ้นส่วนเสริมนั้นมักจะต้องใช้อย่างประจำขาดไม่ได้ และรายได้ระยะยาวนี้จะทำให้บริษัทได้กำไรจากการขายชิ้นส่วนเสริมพวกนี้ ซึ่งธุรกิจประเภทนี้คล้ายกลยุทธ์ประเภท Lock in อาศัยความสำคัญของชิ้นส่วนเสริมพวกนี้เป็นตัวกำไรให้กับริษัท

จากการค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมอาจทำให้เราต้องย้อนไปไกลกันถึงปี 1900 เลยทีเดียว

บริษัท Kodak (Eastman Kodak ads from the early 1900s) ได้เปิดตัวกล้อง Brownie camera พร้อมยังมุ่งทำการตลาดไปที่กระแสหลัก โดยการออกสโลแกนว่า “You press the button, we do the rest.” และเริ่มต้นราคาขายเพียงแค่ $1.00 เท่านั้น ซึ่งผู้บริหาร Kodak บอกว่าพวกเขาจะสามารถทำกำไรได้จากการขายม้วนฟิล์มที่ออกแบบมาเพื่อให้พอดีกับกล้อง Brownie camera เท่านั้น ซึ่งเป็นการผสมเข้ากันระหว่าง  ‘ธุรกิจใบมีดโกน’ และ ‘Lock in’

สี่ปีต่อมา Gillette เปิดตัวเครื่องโกนหนวด เพื่อความปลอดภัยในตลาดรายแรก โดยใช้รูปแบบ Business Model เดียวกัน ดึงลูกค้าให้ติดแบรนด์ด้วยราคาขายที่ต่ำ จากนั้นจะได้รับผลกำไรสูง โดยการขายผลิตภัณฑ์เสริมที่เป็นกรรมสิทธิ์ใช้ได้กับผลิตภัณฑ์เท่านั้น และใบมีด Gillette ก็ราคาโหดเอาเรื่องเพราะเป็นไอเทมที่มีความคงทนสูง จากนั้นก็เป็น Sony ที่ขายเครื่องเล่นเกมเพลย์สเตชัน โดยวางแผนการขายเกมส์หลายเกมส์ต่างๆ อีกในอนาคต

กลยุทธ์นี้ไม่จำเป็นต้องขายราคาอุปกรณ์ที่แพงเลย แต่แค่ในอนาคตต้องคาดได้ว่าจะนำเสนอขายส่วนเสริมการอัพเกรดชิ้นส่วนทดแทนได้ในอนาคตระยะยาว โดยปกติธุรกิจประเภทนี้เป็นที่รู้จักกันในดีในกลุ่ม B2C แต่ในอนาคตก็อาจจะเห็น B2B นำเอาธุรกิจแบบนี้ไปปรับใช้ โดยเฉพาะบริการหลังการขาย ธุรกิจประเภทนี้จะมีอำนาจมากขึ้นหากนำ Razor and blade ไปรวมกันกับ Lock in หลายๆ บริษัทเองเมื่อทำธุรกิจแบบนี้แล้วก็มีกำไรเพิ่มขึ้นจากการบริการหลังการขาย การขายอะไหล่สำรอง แต่การจะประสบความสำเร็จได้นั้น เราจำเป็นที่จะต้องรู้จุดแข็งของตัวเอง รวมถึงการจดสิทธิบัตร หรือการสร้างแบรนด์ของตัวเองให้เป็นที่จดจำ