โดย ดร.โดม อุดมธิปก ไพรเกษตร กรรมการผู้จัดการ บริษัท ดิจิทัล บิสิเนส คอนซัลท์ จำกัด
สวัสดีครับวันนี้ (21 ก.พ.) เป็นวันสุดท้ายของการจัดงานสัมมนาของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ธัญบุรีในโครงการ Innovative startup ที่ผมได้รับเกียรติไปบรรยายให้กับน้อง ๆนักศึกษาได้ฟัง เลยขอถือโอกาสนำเรื่องราวดี ๆมาเล่าสู่กันฟังผ่านรายการ SME CHAMPION ทางคลื่น FM. 89.5 สถานีวิทยุราชมงคล ธัญบุรี ต่อเนื่องจากคราวที่แล้วที่ได้กล่าวกันไปบ้างแล้วนะครับ
ขอเรียนอย่างนี้ว่าตลอดระยะเวลา 3 วันของการจัดงานมีหลายโครงการดีมากครับ น่าสนใจมากหลายเรื่องเป็นเรื่องที่พอดีโจทย์ผมพยายามให้น้องนักศึกษาคิดจากโจทย์ที่ใกล้ตัวเอง ขอให้เกี่ยวข้องกับนักศึกษา แล้วก็ให้เขาพัฒนาเป็นตัวธุรกิจโดยใช้ Business Model
ทีมที่ได้ที่หนึ่งนั้นเป็นทีมที่อยากทำธุรกิจเปิดร้านแข่งขันเกมออนไลน์ ตอนแรกเขาอยากจะทำเป็นร้านอินเตอร์เน็ตคาเฟ่แต่มันก็จะธรรมดาเกินไปแล้วใช่มั้ยครับ โดยเขามองว่าปัญหาของคนที่เล่นอินเตอร์เน็ตคาเฟ่คือไม่ค่อยมีสัดส่วนมีพื้นที่ในแง่ของการใช้อินเตอร์เน็ตปนกันระหว่างคนใช้อินเตอร์เน็ตกับคนเล่นเกม
อันนี้คือที่เขาเจอปัญหาอยู่ในบริเวณรอบ ๆมหาวิทยาลัย ทีนี้พอคิดไปคิดมาน้องเขาบอกว่าถ้าจับกลุ่มเป้าหมายใหม่ให้มันชัดเจนสำหรับอินเตอร์เน็ตคาเฟ่เอาเล่นเกมไปเลยแทนที่ให้คนมาเล่นเกมธรรมดามันก็ธรรมดาอีก จัดให้เป็นร้านเน้นการแข่งเกมเลยซึ่งมันก็ไม่เหมือนกับร้านเล่นเกมแล้วโดยที่สร้างทัวร์นาเมนต์ขึ้นมาของตัวเองคือมีรายได้จากค่าสมัคร มีรายได้จากค่าดู มีรายได้จากสปอนเซอร์
เพราะตอนนี้เกมที่เราเรียกว่า e -sport เกมคอมพิวเตอร์ตอนนี้มันกลายเป็นกีฬาประเภทหนึ่งที่เราเรียกว่า e-sport ซึ่งมันจะไม่เหมือนเกมในอดีตมีการจัดเป็นทีมแข่งกันแล้วก็มีผลแพ้ชนะ ปัจจุบันนี้ e-sport กำลังได้รับการบรรจุในการแข่งขันเอเชียนเกมส์ครั้งล่าสุดที่กำลังจะถึง แล้วในประเทศไทยก็มีสมาคม e-sport ซึ่งการกีฬาแห่งประเทศไทยได้ให้การรับรองแล้ว
แล้วก็มีหลายมหาวิทยาลัยเปิดสอนเรื่อง e-sport โดยเฉพาะคนที่เป็นนักกีฬา e-sport ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะเป็นวัยรุ่นหรืออยู่ในระหว่างเรียนหนังสือระดับมัธยมหรือมหาวิทยาลัย คนพวกนี้รายได้เป็นแสนครับ สำหรับผมซึ่งอายุ 50 เรื่องนี้เป็นเรื่องใหม่เพราะฉะนั้นก็ฟังด้วยความตื่นเต้นนะเวลาฟังน้องเขาคิด
เราก็แค่แนะนำโมเดลว่า 9 ช่องของ Business Model มีอะไร ตั้งแต่ตัว Customer segment ลูกค้าคือใคร ? ,Value proposition คุณค่าที่ส่งมอบให้ลูกค้าคืออะไร ?, Chanel ช่องทางในการขายช่องทางในการสื่อสารคืออะไร? ,Customer relation จะรักษาความสัมพันธ์กับลูกค้าอย่างไร ?
Revenue Stream คือในส่วนของรายได้โมเดลรายได้จะเป็นแบบไหน ?, Key resources ทรัพยากรหลักที่ต้องมาใช้ในการทำผลิตสินค้าบริการส่งมอบให้กับลูกค้า ? , Key Activities กิจกรรมหลักคืออะไร ? , Key Partnersรวมทั้ง Cost Structure
ขอเรียนครับว่าน้อง ๆเขาทำได้ดีหมดเลยจาก 14 ทีมได้รางวัลที่ 1 ชนะเลิศ โดยมีอาจารย์ที่เป็นผู้ช่วยวิทยากรจากมหาวิทยาลัยอื่นนะไม่ใช่จากราชมงคลมาช่วยเป็นกรรมการในการตัดสินเพราะฉะนั้นก็ถือว่าโอเค
ส่วนทีมที่สองเป็นทีมที่ทำธุรกิจแบบง่าย ๆมากเลยแต่น่าจะเอาไปประยุกต์ใช้ได้ เพราะเป็นทีมที่คิดจับปัญหาของนักศึกษา เป็นเรื่องของการให้บริการโดยการทำให้นักศึกษาสามารถสั่งปริ้นเอกสารได้โดยที่ตัวเองไม่ต้องไป นักศึกษาส่วนใหญ่นั้นจะมีโน๊ตบุ๊คแต่ปริ้นเตอร์ส่วนใหญ่ไม่ค่อยมีก็ใช้ร่วมกันหรือว่าไปปริ้นตามร้านหรืออะไรอย่างนี้
เพราะฉะนั้นโมเดลก็คือว่าเป็นการรับจ้างปริ้นแล้วก็รับจ้างสำเนา โดยที่นักศึกษาสามารถสั่งจากแอพฯ ส่งข้อมูลจากแอพฯปริ้นเสร็จมีคนมาส่งให้ที่หน้าห้องเรียนหรือว่าจะไปรับ คือตอนเช้าไปรับก่อนเข้ามา แก้ปัญหาของนักศึกษาที่มีอยู่ อันนี้ก็เป็นทีมที่ได้รางวัลทีมที่สอง
จะเห็นว่าโมเดลไม่ได้รู้สึกว้าวเลยใช่มั้ยซึ่งทางผู้ดำเนินรายการยังได้กล่าวว่าเมื่อดูจาก 2 โมเดลจะเห็นว่าโมเดลแรกยังดูตื่นตาตื่นใจมากกว่า ก็อยากจะเรียนว่าใช่ ซึ่งจริงแล้วสำหรับพวกเราซึ่งเป็นคนที่อยู่ทำธุรกิจคุยกันเรื่องธุรกิจเห็นโมเดลเยอะแยะ เราจะรู้สึกบางโมเดลธรรมดามาก
แต่สิ่งที่มองคือว่าโมเดลแบบนี้ถ้าเขาทำแล้วมันเกิดได้ มันสเกลได้หรือเปล่ามันเติบโตได้หรือไม่ หรือแก้ปัญหาของคนได้มันโตได้จบมันไม่จำเป็นจะต้องหรูหรา ไม่จำเป็นต้องมีนวัตกรรมใหม่ยอดเยี่ยม ถ้าแก้ปัญหาของคนได้จบแล้วลูกค้าพร้อมที่จะจ่ายเงินตลอด
อันนี้คือสิ่งที่ผมคิดว่าน้อง ๆนักศึกษาได้รู้วิธีคิด พอรู้วิธีคิดในการทำธุรกิจมันเอาไปประยุกต์ใช้ได้ ยิ่งประสบการณ์เพราะคนที่ได้ที่ 1 เป็นนิสิตปี 1 นะ โดยวันนี้มีเด็กปี 1 ปี 2 ปี 3 มา
ถามว่าหรือเป็นเพราะเด็กปี 1 ซึ่งได้รางวัลที่ 1 เขาไม่คิดแบบซับซ้อนก็คงใช่แต่ว่าพอคนเรามีประสบการณ์มากขึ้นก็จะเห็นอะไรมากขึ้นจะรู้ว่าอันนี้มีคนทำแล้วอันนี้ไม่มีคนทำ อันนี้มีปัญหาน่าจะพัฒนาให้มันดีขึ้น คือเราพยายามให้คิดจากสิ่งที่เขารู้ก่อนมันจะได้รู้ว่าตอบโจทย์ยังไง ไม่งั้นฟุ้งแต่ว่าพอต่อไปน้องเขาได้โมเดลแบบนี้มันจะคิดต่อได้
สิ่งที่สำคัญคือว่าเรียนรู้และมีความเข้าใจเรื่อง Business Model ไปคิดต่อได้ มีน้องหลายทีมที่ไม่ได้รางวัลนะครับผมมองว่าไอเดียดีมากถ้าคุณไปพัฒนาไปได้หมดเลย แล้วต่อให้ไม่ทำจริงก็ได้ไอเดียแล้ว
บางกลุ่มที่ไม่ได้รางวัล เช่นกลุ่มหนึ่งเขาคิดโมเดลเรื่องโครงการเอาขยะแลกเงินประมาณนี้ล่ะครับ ซึ่งเป็นไอเดียที่มีคนคิดอยู่แล้ว แต่เขาพยายามคิดว่าจะแก้ปัญหาทำไมคนถึงไม่เอาขยะไปแลกเงิน เพราะฉะนั้นโจทย์มันไม่ใช่ว่าขยะแลกเงินยังไงแต่ทำยังไงให้คนสนุกกับการเอาขยะไปแลกเงิน
เดี๋ยวพรุ่งนี้มาเติมรายละเอียดกันต่อดีกว่าว่าทำไมกลุ่มนี้มันก็มีคนทำ มีกิจกรรมแบบนี้เกิดขึ้นแต่ทำไมหรือโจทย์ตรงไหนยังไม่ตอบโจทย์ เป็นข้อคิดให้ผู้ประกอบการท่านอื่น ๆด้วยแล้วพบกันใหม่ในตอนหน้า
