Business Model Canvas เป็น template เพื่อวางแผนธุรกิจของคุณให้เห็นภาพที่ชัดเจนมากขึ้น ถูกนำเสนอครั้งแรกโดย Alexander Osterwalder ในปี 2008 ใช้หลักการเลียนแบบการทำงานของสมอง โดยซีกซ้ายคือตรรกะ (Logic) ซีกขวาคืออารมณ์ (Emotion)
ง่ายจะตาย! แค่สร้าง Business Model ช่วยลดความเสี่ยงเจ๊งลง 50%
-
- 1 minute read
Business Model Canvas เป็น template เพื่อวางแผนธุรกิจของคุณให้เห็นภาพที่ชัดเจนมากขึ้น ถูกนำเสนอครั้งแรกโดย Alexander Osterwalder ในปี 2008 ใช้หลักการเลียนแบบการทำงานของสมอง โดยซีกซ้ายคือตรรกะ (Logic) ซีกขวาคืออารมณ์ (Emotion)
By Business Model Alchemist – http://www.businessmodelalchemist.com/tools, CC BY-SA 1.0, Link
จะเห็นได้ว่า Business Model Canvas จะถูกแบ่งเป็นช่องต่างๆ โดยให้ผู้ประกอบการตอบคำถามทั้งหมด 9 ช่อง
- กลุ่มลูกค้า (Customer Segment): ต้องระบุให้ชัดเจนว่ากลุ่มเป้าหมายหลักของเราเป็นใครเพระนี่คือหัวใจหลักของการทำธุรกิจ เพื่อป้องกันการผลิตสินค้าที่ตลาดไม่ต้องการ
- สินค้าและบริการ (Value Propositions): ลูกค้าจะได้อะไรเมื่อใช้สินค้า สินค้าหรือบริการของเราจะแก้ไขปัญหาเรื่องใดได้บ้าง
- การสร้างสัมพันธ์กับลูกค้า (Customer Relationships): การบริการหลังการขาย การเข้าไปสอบถามปัญหาหรือความพึงพอใจหลังใช้สินค้าและบริการ หรือการมี Call Center
- ช่องทางการขายสินค้าและบริการ (Channels): ช่องทางในการทำเสนอขายสินค้าต่างๆ
- ที่มาของรายได้ (Revenue Streams): ต้องรู้ว่าการทำธุรกิจของคุณจะมีรายได้มาจากส่วนใดบ้าง ค่าสินค้า ค่าบริการ ค่าสมาชิก ค่าโฆษณา ค่าเช่า ฯลฯ
- พันธมิตรธุรกิจ (Key Partners): Supplier ผู้ร่วมก่อตั้ง ผู้ร่วมทุน หรือหุ้นส่วนต่างๆ
- กิจกรรมขับเคลื่อนธุรกิจ (Key Activities): การผลิต การแก้ปัญหาให้ลูกค้า การให้บริการ การสร้างเครือข่าย แคมเปญทางการตลาด เป็นต้น
- ทรัพยากร (Key Resource): เงินทุน ทรัพยากรบุคคล เครื่องมือ เทคโนโลยี สถานที่ ผู้เชี่ยวชาญต่างๆ
- โครงสร้างต้นทุน (Cost Structure): รายจ่ายในการประกอบธุรกิจ ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าสถานที่ ค่าวัตถุดิบ ค่าใช้จ่ายในการทำตลาด ค่าพนักงาน ค่าเครื่องมือ และเทคโนโลยี เป็นต้น
ตารางเหล่านี้สามารถบอกเราได้ว่า วันนี้ถ้าคุณทำธุรกิจไม่ต้องมาลองผิดลองถูกแบบในอดีตอีกแล้ว แต่ตัว Business Model แบบนี้จะเจาะลึกให้เห็นเลยว่า Model แต่ละแบบมันมีแต่ละด้านเป็นยังไง สังเกตได้ว่ามันยังสามารถมองเป็นภาพกว้างๆ ได้อีก 4 หมวดสำคัญ
- ลูกค้าคือใคร
- ส่งมอบอะไรให้ลูกค้า
- จะทำยังไงมีสิ่งที่จะส่งมอบให้ลูกค้าได้
- หาเงินจากไหน ใช้เงินอย่างไร
เป็นการบอกทุกคนว่าการทำธุรกิจ ถ้าวางต้นแบบดีตั้งแต่ต้น จะรู้เลยว่าขายแบบนี้มีโอกาสประสบความสำเร็จ แต่ต้องทำความเข้าใจด้วยว่าขั้นตอนเหล่านี้ไม่ใช่เป็นสูตรรวย แต่เป็นแนวคิดที่จะทำให้เราลดความเสี่ยง ตรวจสอบ ทบทวนสิ่งที่จะทำ แล้วใช้เวลาไม่เยอะ ถ้าทบทวนแล้วมั่นใจก็ทำ แต่ยังมีความเสี่ยงอยู่ ซึ่งดีกว่าการเสี่ยงแบบไม่รู้อะไรเลย
Business Model Canvas เป็นสูตรๆ หนึ่งแต่ไม่ใช่สูตรสำเร็จรูป มันไม่มีสูตรสำเร็จที่บอกว่าคุณเดิน 123456789 เดินตามปุ๊บคุณจะรวย แต่ถ้าคุณเดิน 123456789 โอกาสคุณจะล้มน้อยลง โอกาสคุณจะประสบความสำเร็จมากขึ้น
ซึ่งปัญหาที่เจอส่วนใหญ่ในกลุ่มผู้ประกอบการ SMEs ส่วนมากนั้น มองไม่ค่อยชัดว่าใครคือลูกค้า เพราะฉะนั้น กลุ่มลูกค้า (Customer Segment) ที่เป็นข้อแรกของ Business Model Canvas หากมองผิดตั้งแต่เริ่มเท่ากับจบเลย สิ่งนี้นำมาเป็นแนวคิดได้แม้กระทั่งโจทย์ในธุรกิจออนไลน์ หลายครั้งที่การขายของบนโลกออนไลน์ ทุกคนมักคิดว่าทุกคนบนโลกนี้เป็นลูกค้า หรือคนเล่น Facebook ทุกคนเป็นลูกค้า แต่ความจริงกลับไม่เป็นเช่นนั้น
“สื่อออนไลน์สามารถขายให้ใครบนโลกนี้ได้ก็จริง แต่ไม่ใช่ว่าทุกคนบนโลกนี้คือลูกค้า โลกออนไลน์สามารถทำให้ทุกคนในเมืองไทยซื้อสินค้าและบริการเราได้ก็จริง แต่ไม่ใช่ทุกคนในเมืองไทยที่เป็นลูกค้า”
กรรมการผู้จัดการ บริษัท ดิจิทัลบิสิเนสคอนซัลท์ จำกัด
ลูกค้าไม่ได้ดูจากจำนวน แต่ดูจากกำลังในการจ่าย กลุ่มเป้าหมายยิ่งแคบยิ่งดี โลกทุกวันนี้เป็นโลกของ Niche Market ไม่ใช่ Mass Market แล้ว โดยสินค้าและบริการ (Value Propositions) จะเป็น Key Success สำคัญ
กลยุทธ์อยู่ที่ตรงนี้
- ลูกค้าคาดหวังอะไรจากเรา
- ลูกค้ามีปัญหาอะไร
- Top Secret of Key Success?
ตีโจทย์แตกเมื่อไหร่ก็นำสินค้าหรือบริการ หรืออะไรก็แล้วแต่ที่สามารถสนอง Need ของกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งจะสำเร็จไม่ได้เลยถ้าไม่มีกลยุทธ์ข้อที่ 3 ที่เป็น Top Secret of Key Success
โดยสิ่งนั้น คือ ความคาดหวังพิเศษ
“ความคาดหวังพิเศษ นี่แหละที่จะทำให้เราทุบคู่แข่งทุกรายให้เรียบ”
เพราะมันเป็นสิ่งที่เหนือความคาดหมายเกินกว่าที่พวกเขาคิดว่าจะได้รับ การสร้างความต่างนี้เองที่ทำให้ร้านกาแฟสัญชาติไทยอย่าง Amazon café ยังไม่สามารถไล่ตาม Starbucks ได้ทัน เคยมีผู้ฟังบรรยายเล่า Experience ในร้าน Starbucks ให้ฟังว่า ผมเข้าไปคุยงานกับเพื่อนที่ร้านกาแฟนางเงือกเขียวนี้เป็นชั่วโมง โดยที่ผมไม่ได้ทานกาแฟสักแก้ว แต่เพื่อนผมสั่งแค่ 1 แก้ว ก่อนกลับออกจากร้าน พนักงานเดินเข้ามาถามผมว่า ที่บ้านปลูกต้นไม้หรือไม่ พอดีทางร้านมีกากกาแฟที่ปกติจะทิ้งเมื่อร้านปิด แต่มันสามารถเป็นปุ๋ยให้ต้นไม้ได้ดี หากสนใจสามารถนำกลับบ้านได้เลย
ขณะที่ร้าน Amazon café ถามเราทุกทุกวันที่ไปซื้อกาแฟว่า “ลูกค้ามีบัตรบลูการ์ดไหมครับ”
ความคาดหวังพิเศษกลายเป็นว่าทำให้สินค้าดูพิเศษขึ้น และสร้างความรู้สึกให้ลูกค้าสัมผัสได้ว่าเขาก็พิเศษ ในราคาจ่ายที่พวกเขารู้สึกว่าราคาย่อมเยา ราคาย่อมเยาที่ไม่ได้หมายความว่าราคาถูก แต่คือความคุ้มค่าในใจผู้บริโภค หรือในหลายครั้งที่คนจะจำกัดความสิ่งเหล่านี้ว่า Branding
Business Model Canvas เป็นเครื่องมือที่ช่วยออกแบบโมเดลธุรกิจ ถูกเสนอโดย Alexander Osterwalder จากหนังสือที่เขาเขียนขึ้น Business Model Ontology ซึ่งเป็นการสรุปและออกแบบจำลองธุรกิจหรือ Business Model แบบให้เห็นภาพชัดเจน สามารถใช้ได้ทั้งกับธุรกิจของเราและคู่แข่ง ผ่านการประเมินธุรกิจที่มีฟังก์ชัน 9 ช่อง คลิกเลย! https://bmc.digitalbusinessconsult.asia/
